معرفی کسب وکارهای خلاق مبتنی بر اینترنت
اوبر (Uber)
داستان اوبر از جایی شروع شد که تراویس کالانیک و گارت کمپ (بنیان‌گذاران اوبر) پس ازحضور در کنفرانسی در پاریس در سال 2008 از پیدا کردن یک تاکسی خصوصاً برای حمل وسایل و چمدان‌هایشان زیر باران شکایت داشتند. در روز بعد این دو نفر شروع به همفکری و پیدا کردن یک راه‌حل نمودند و به این نتیجه رسیدند که این راه‌حل باید مبتنی بر اینترنت باشد (درخواست و پیگیری سرویس از طریق دستگاه تلفن همراه) تا سرویس به سرعت ارائه شود و سواری‌ها باید بتواند از هر مکانی سرویس را ارائه دهد.
مؤلفه کلیدی راه‌حل اوبر، پلتفرم مبتنی بر اینترنت آن است که مشتریان (مسافران) را با ارائه‌دهندگان خدمات (رانندگان خودرو) ارتباط می‌دهد. ازآنجاکه رانندگان، کارکنان اوبر نیستند عملاً تعداد نامحدودی خودرو به‌طور بالقوه می‌توانند به اوبر بپیوندند و همچنین هزینه‌های نهایی را برای اوبر به حداقل برسانند.
اوبر، از فن‌آوری‌های حسگر در گوشی‌های هوشمند رانندگان برای ردیابی رفتارهای آن‌ها استفاده می‌کند. اگر شما سوار یکی از تاکسی‌های اوبر شوید که سرعت راننده زیاد باشد، ترمزهای خیلی سخت بگیرد یا شما را از مسیر بسیار طولانی‌تری به مقصد برساند، اوبر با استفاده از ژیرومتر و داده‌های GPS این رفتار را ردیابی می‌دهد. ژیرومتر در گوشی‌های هوشمند، حرکت‌های کوچک را اندازه‌گیری می‌کند وGPS همراه با شتاب سنج نشان می‌دهد که سرعت کلی چقدر است و چگونه حرکت یک وسیله نقلیه شروع و متوقف می‌گردد. امروزه، اوبر با ارزش بازار بیش از بیست میلیارد دلار، یکی از برترین خدمات حمل و نقل در جهان است.
Airbnb
Airbnb یک سرویس مبتنی بر اینترنت برای افراد است که مکان‌ها را پیدا کرده، فهرست نموده و اجاره می‌دهد. ایده این کار در سال 2008 در سانفرانسیسکو، توسط برین چک وجو گبیا پس از صرف صبحانه در طول یک کنفرانس ایجاد شد و در ابتدا سایت اصلی این سرویس، اتاق، صبحانه و ملاقات کسب‌وکاری را به شرکت‌کنندگان در کنفرانس که قادر به پیدا کردن یک هتل نبودند پیشنهاد می‌داد. در فوریه 2008، ناتان بلچارچیک، معمار فنی، به‌عنوان سومین همکار به Airbnb پیوست و بلافاصله پس‌ازآن، این شرکت تازه تأسیس بر روی رویدادهای پر درآمدی تمرکز کرد که مکان‌یابی‌های دیگر در آن بسیار کمرنگ گشت.
مدل کسبوکار پلت فرم Airbnb بسیار شبیه به مدل اوبر است و این بدان معنی است که آن‌ها تبادل بین مصرف‌کنندگان (مسافران) و ارائه‌دهندگان خدمات (صاحب‌خانه‌ها) را تسهیل کرده و با پلتفرم مبتنی بر اینترنت مقیاس‌پذیر از چند مشتری تا صدها هزار مشتری در مواقع ضروری حمایت می‌کند. علاوه بر این، Airbnb با همکاری شرکت‌های اینترنتی (به‌عنوان‌مثال Nest of Google) راه‌حل‌های بی‌نظیر از راه دوری را به مشتریان برای باز کردن درب‌ها (با کلیدهای دیجیتال اینترنت اشیا) ارائه داده است.
چندی بعد Airbnb درست مانند اوبر به یک کسبوکار چند میلیارد دلاری مبتنی بر پلتفرم اینترنت دست یافت که افراد و مکان‌ها را به یکدیگر متصل کرده و به شکلی واضح باعث تحول در مدل کسبوکار هتلداری سنتی شد. این شرکت همانند اوبر که خود هیچ تاکسی‌ای ندارد، مالکیت هیچ هتلی را دارا نیست و فقط با ارائه خدمات هتل در جهان توانسته است نزدیک به بیست میلیارد دلار ارزش برای خود ایجاد کند.
Square
ایده شرکت اسکوئر که همچنان در سان فرانسیسکو مستقر است، از ایده جک دورزی در سال 2008 الهام گرفته شد. جیم مک کلوی، یکی از دوستان جک دورزی، به دلیل آنکه نمی‌توانست کارت اعتباری از مشتریان خود قبول کند، قادر به اتمام فروش 2000 دلاری شیرآلات و اتصالات خود نبود. پس از آن جک و جیم در سال 2010 شرکت خدمات مالی نرم‌افزار نقطه فروش را راه‌اندازی کردند و به افراد و بازرگانان کسب‌وکارهای کوچک اجازه داد تا با استفاده از برنامه‌هایی مانند Square Capital و Square Payroll، پرداخت‌های خود را ایمن سازند. این راه‌حل نرم‌افزاری مبتنی بر اینترنت به مشتریان و صاحبان کسب وکارهای کوچک اجازه می‌دهد تا اطلاعات کارت اعتباری را به‌صورت دستی یا با کشیدن کارت از طریق Square Reader که یک دستگاه کوچک پلاستیکی است، وارد نمایند. این دستگاه با یک رابط به audio jack دستگاه‌های هوشمند سیار پشتیبان متصل می‌شود و شبیه یک دستگاه دریافت پول سنتی کار می‌کند.
اسکوئر یک برنامه کاربردی را معرفی کرده که قرائتگر آن را با یک حسگر حرکتی گوشی هوشمند ترکیب می‌کند. این برنامه کاربردی می‌تواند با تجزیه وتحلیل داده‌های حسگر حرکتی که حرکات کشیدن کارت‌های چندگانه را تشخیص می‌دهد تعیین کند که کارت‌خوان موفق یا ناموفق بوده است و اگر کارت‌خوان هیچ اطلاعاتی را در طول کشیدن کارت نخواند، نرم‌افزار می‌تواند نتیجه بگیرد که کارت‌خوان خراب است که به اسکوئر اجازه می‌دهد یک کارت‌خوان جدید را به‌موقع جایگزین کارت‌خوان خراب کند.
اسکوئر همچنین برنامه Square Cash را که به افراد و شرکت‌ها امکان انتقال پول با یک نام کاربری منحصربه‌فرد را می‌دهد، راه‌اندازی کرد و در سال 2015، اسکوئر تعامل با مشتری که مجموعه‌ای از ابزار مدیریت ارتباط با مشتری است و خدمات بازاریابی ایمیل را در برمی‌گیرد را معرفی کرد. این ابزارها به کسب وکارها اجازه می‌دهد تا مشتری خاصی را با تبلیغات سفارشی بر اساس تاریخچه خریدهای واقعی او، هدف قرار دهند. اسکوئر همچنین ابزار حقوق و دستمزد اسکوئر را برای صاحبان کسب وکارهای کوچک جهت پردازش حقوق و دستمزد کارکنان آن‌ها معرفی نموده است.
شرکت‌های مالی دیگر نیز راه‌حل‌های پرداخت سیار مبتنی بر اینترنت ازجمله Intuit GoPayment Reader که با میزبان Intuit محصولات و نرم‌افزار یکپارچه شده است ، PayPal Here Reader و دیگر برنامه‌ها را معرفی کرده‌اند. درست همانند اوبر و Airbnb، اسکوئر نیز یک کسب وکار جدید مبتنی بر پلتفرم اینترنت است که صاحبان کسب وکارهای کوچک و مشتریان را به یکدیگر متصل می‌کند و کاملاً موجب اختلال مدل‌های سنتی پرداخت در کسب وکارهای کوچک گردیده است.
نمونه‌هایی از کسبوکار اینترنت محور
Amazon
آمازون بزرگ‌ترین شرکت خرده‌فروشی اینترنتی در جهان است که سهم بزرگی (بیش از 370 میلیارد دلار در اواخر تابستان 2016) در بازار به خود اختصاص داده است. این شرکت در سال 1994 به‌عنوان یک کتاب‌فروشی مبتنی بر اینترنت آغاز به کار کرد و به‌سرعت کار خود را به فروش آلات موسیقی، فیلم، وسایل الکترونیکی و کالاهای خانگی گسترش داد. آمازون از اینترنت برای شکستن مدل خرده‌فروشی سنتی استفاده کرد و به جای ذخیره کالاهای فروشی خود در انبارها، اقدام به شناسایی شرکت‌های همکار کرد و امکان سفارش برای مشتریان را از طریق پلت فرم مبتنی بر اینترنت فراهم آورد.
آمازون با ارائه خدمات فروش آنلاین بخشی از کسبوکار خود را به‌عنوان کانالی برای خرده‌فروشان جهت فروش محصولاتش اختصاص داده و در ازای آن از هر فروش درصدی را دریافت می‌کند.
خرده‌فروشی فقط بخشی از کسبوکار این شرکت است و علاوه بر آن آمازون، خدمات مبتنی بر ابر را با عنوان سرویس وب آمازون یا AWS به همراه خدمات نرم‌افزار به‌عنوان یک سرویس (SaaS)، پلت فرم به‌عنوان یک سرویس (PaaS) و زیرساخت به‌عنوان یک سرویس (IaaS)، همانند دیگر کسب‌وکارها از قبیل Kindle ارائه می‌دهد. آمازون، فروش محصول، فروش خدمات، خدمات ابر، پیاده‌سازی، تحقیق، انتشارات، اشتراک محتوای دیجیتال، تبلیغات و کارت‌های اعتباری مشترک را به‌عنوان خطوط کسبوکار خود تعریف کرده و تحلیلگران، این خطوط را به بخش‌های خرده‌فروشی آنلاین، خدمات اینترنت و اکوسیستم Kindle تقسیم می‌کنند که بر اساس گزارش 28 آوریل 2016، AWS به‌تنهایی 8/9 میلیارد دلار از 1 آوریل 2015 تا 31 مارس 2016 (یک سال) درآمد داشته است.
آمازون شاید یکی از اولین شرکت‌هایی است که مجموعه‌ای از کسب‌وکارهای مبتنی بر پلتفرم اینترنتی را توسعه داده و مشتریان نهایی (به‌عنوان‌مثال مشتریان خرده‌فروشی و کسب‌وکارها) را به محصولات و خدمات (مانند کالاها و خدمات ابر) متصل کرده که در نتیجه آن موجب اختلال در مدل‌های خرده‌فروشی سنتی شده است.
منبع: کتاب اینترنت اشیا، پیشران دنیای دیجیتال
