خانه های هوشمند یا جاسوسان ویرانگر!؟
خانه هوشمند؛ پدیده ای جذاب و فراگیر است که این روزها بارها و بارها در نمایشگاه ها و تبلیغات مختلف مشاهده می کنیم. حتی در برخی از خانه های لوکس شهر، جایی که این تجهیزات و امکانات از صاحبان خانه ها و میهمانانشان دلبری میکنند، نشانه هایی از این هوشمندی به چشم می خورد.
جذابیتی انکارناپذیر از نسل جدید فناوری در دنیا. همه چیز برای رفاه بیشتر آماده است. نور خانه با رنگ های متنوع در اختیار ماست. سیستم سرمایش و گرمایش خودکار شدند و نیازی نیست ما بخاری یا کولر را روشن و خاموش یا تنظیم کنیم. پرده ها برای تنظیم نور محیط به صورت اتوماتیک عمل می کنند و نیازی نیست کسی تنظیمشان کند. لوازم خانگی مثل لباسشویی، یخچال، سیستم صوتی و تلویزیون و …. از طریق اپلیکیشن های گوشی در دسترس ما هستند و میتوانیم در هر زمان و مکانی کنترلشان کنیم.
راستی راجع به کنترل صحبت کردیم. تا حالا فکر کردید این کنترل چگونه اتفاق میفتد!!!؟
بهتراست که مرور کوتاهی بر روند عملکردی خانه های هوشمند داشته باشیم:
تجهیزات خانه هوشمند که اغلب تولید کشورهای خارجی هستند و در کشور خودمان تولید قابل ملاحظه ای در این زمینه نداریم، داخل خانه نصب میشوند. با توجه به اینکه برای کنترل این تجهیزات نیاز به یک هوش تصمیم گیری داریم، باید اطلاعات و داده های این تجهیزات به یک شرکت صاحب پلتفرم یا اصطلاحا سرور ارسال شود. وقتی داده ها برای سرور ارسال شد کار تحلیل و تشخیص داده ها شروع میشود. مثلا وقتی حسگرهای دما تشخیص دادند که دمای خانه بیش از 40 درجه است سرور تصمیم می گیرد که کولر را برای خنک کردن خانه روشن کند و در ادامه روی اپلیکیشن صاحب خانه نیز این تغییرات قابل مشاهده و تنظیم است. یعنی شخص داخل خانه می تواند تصمیم بگیرد که دمای خانه 40 درجه بماند و کولر روشن نشود و از طریق اپلیکیشن روی موبایل یا تبلت خود این دستورات را صادر کند.
تا اینجای کار همه چیز آرام و جذاب است. اما…
– تا کنون به این موضوع فکر کرده اید که این سرورها در کدام کشور هستند!؟
– تا کنون به این موضوع فکرکرده اید که این تجهیزات مجهز به دوربین یا میکروفن هستند!؟
– یا اینکه اطلاعات شخصی خانه ما الان کجاست!؟
– اطلاعات پزشکی ما چطور؟
و خیلی سوالات دیگر که در دل این جذابیت ها هستند و دیده نمیشوند!
گجت های سلامتی که بصورت دستبند در کل کشور در حال استفاده هستند، اطلاعات مهم پزشکی ما را به خارج از کشور ارسال می کنند! چه اطلاعات خوبی برای تحریم داروها! چه اطلاعات کاملی برای فروشندگان داروهای حیاتی به کشور و سودجویی خارجی ها از طریق این اطلاعات!
گجتهای سیسمونی یا اتاق کودک که دیگر نوبر است! تمام حرفها و کارهای مادر در اتاق کودک با دوربین و میکروفن به همین سرورهای خارجی منتقل میشود و دریغ از یک لحظه تامل!
بله متاسفانه واقعیت همین است. غرق شدن در جذابیت ها و فراموشی خطرات فناوری های نوین. موضوعاتی که شاید سال ها قبل باید در مورد آن سیاست پژوهشی میکردیم و امروز سیاستگذاری!
بله هنوز در کشور ما تجهیزات هوشمند و یا اصطلاحا IoT Base با قوانین دهه قبل وارد کشور می شوند و نظارتی روی آنها نیست.
جایی که سودجویان و نان به نرخ روزخورهای داخلی بی وقفه اقدام به ورود انبوه این تجهیزات کرده و زندگی خانواده های ایرانی را به آتش میکشند.
بازرگانانی که فقط و فقط به پول فکر میکنند و برایشان زندگی دیگران اهمیت ندارد، با برندهای خارجی و نمایندگی آنها مانور تبلیغاتی میدهند و با بیسوادی هرچه تمام تر کالای ایرانی را انکار و نابود میکنند.
آنهایی هم که سواد بیشتری دارند به فارسی کردن این نرم افزارها و فروش به عنوان کالای داخلی کلاه بزرگتری بر سر مردم می گذارند.
کافی است مروری بر بازار این تجهیزات در بازار داخلی داشته باشیم تا متوجه شویم چه بلایی قرار است ظرف سالهای آینده بر سر خانواده های ایرانی آورده شود.
وقتی با این افراد صحبت میشود یا سوادشان در این زمینه نزدیک به صفر است یا کشور و مردمشان برایشان نقش نردبان و طعمه را ایفا می کنند.
بله، متاسفانه این روزها تعداد این شرکت ها در حال رشد و افزایش است. در برخی موارد حتی نام برند را به ایرانی تغییر داده اند و در نمایشگاه های کشور حضور فعال داشته و از ضعف اطلاعاتی مردم حداکثر سواستفاده را دارند.
نکته جالب این بازار هزینه های پایین خرید این گجتهاست! دستبند یا دوربینی که اگر قرار باشد بصورت تکی و بدون اپلیکیشن خریداری شود دوبرابر قیمت در بازار است ولی زمانی که با اپلیکیشن ارائه میشود قیمت آنها نصف میشود! از لحاظ عقلی این نوع تجارت زیر سوال است اما واقعیت همان چیزی است که حدس میزنید! فروش اطلاعات خانواده ها به دیگر شرکت ها.
باید دید سیاستگذارن در کشور تا چه زمانی از کنار این موضوع به راحتی عبور میکنند و این شرکتها به تجارت کثیف خود در کشور ادامه میدهند.
با تغییراتی که این شرکتها در برند محصولات و فارسی سازی اپلیکیشن های آن داده اند عملا شناسایی آنها بسیار سخت شده و نیازمند همکاری بسیاری از سازمانها و شرکتها در کشور است.
از طرف دیگر موضوعی که بسیار حائز اهمیت بوده، جایگزین داخلی این راهکارها در کشور است. ما نمیتوانیم منکر شویم که مردم علاقه مند به داشتن فناوری خانه هوشمند هستند اما چه راه حلی برای آنها داریم؟
خوشبختانه میانگین سنی کشور عزیزمان ایران بسیار جوان است و مهارت متخصصان ایرانی همیشه مورد تحسین همه کشورهای دنیا بوده است. کافی است در این زمینه اعتماد و سرمایه گذاری روی همین نسل جوان و مستعد داشته باشیم و با حمایت هایی که بصورت واقعی و نه فقط اسمی از این متخصصین داریم منتظر صادرات محصولات مان باشیم.
در مقاله بعدی سعی داریم برخی از این برندها و شرکتهای متجاوز را جهت آگاهی و فرهنگسازی مردم کشورمان معرفی نماییم.
حتی امروز هم برای مقابله با تجاوز اطلاعاتی و حمایت نخبگان داخلی دیر است!!!
محمد قیصری
دبیر اجرایی مرکز تحقیقات اینترنت اشیا
